Rijangst als gevolg van andere klachten

Parkinson brengt, blijkt uit ervaringsverhalen, vaak ook onzichtbare kanten met zich mee. Het is dus onontkoombaar dat de cognitieve en sociaal-emotionele aspecten een grotere bijdrage leveren aan een, door mensen met Parkinson ervaren, verminderde kwaliteit van leven.
Dat wat de buitenwereld niet ziet, maar waar iemand met parkinson wel mee te maken kan hebben kan ook angst bij Parkinsonians oproepen en dus behoorlijk hun impact hebben. De bekende neuroloog Bill Langston beschreef het zo, dat als je een ijsberg ziet, het topje de motorische problemen laat zien, maar datgene wat onder water is en dus ook veel groter is de onzichtbare kanten bevat.

---

“Tijdens een ritje naar zijn zwager valt hem op dat ze gevolgd worden door een auto met geblindeerde ramen. Zijn vrouw denkt dat het toeval is, maar hij is er niet gerust op.”

Sonja Rutten, psychiater bij Amsterdam umc en ParkinsonNet, citaat uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’

---

Kijk hieronder een uitzending van Parkinson TV waar gesproken wordt over Onzichtbare aspecten & Parkinson.

---

Verder kunnen er nog andere klachten zijn die invloed hebben op het autorijden, en dus rijangst kunnen ontwikkelen. Deze klachten hoeven niet altijd door Parkinson te zijn ontstaan. Hieronder bespreken we verschillende fobieën die dit kunnen veroorzaken.

“Verschillende fobieën kunnen ervoor zorgen dat u een grote hekel aan autorijden hebt gekregen. Zaken als Hoogtevrees en Claustrofobie vormen dan een spelbreker”.

“Het maakt dat u bepaalde verkeerssituaties uit de weg gaat. Het vermijdingsgedrag zal steeds sterker worden, totdat u uiteindelijk zelfs weigert om een auto in te stappen. Dit moet u zien tegen te gaan”.

“U móet de auto weer instappen en u in de voor u vervelende situaties gaan begeven. Alleen zo komt u weer van uw angst af”.

Op de volgende pagina’s geven wij u informatie over hoe om te gaan met Fobieën, Hoogtevrees, Claustrofobie, Overgeeffobie oftewel Emetofobie , Dwangstoornissen oftewel Dwangklachten en Bijrijdersangst.

Is de angst te groot, dan is het misschien verstandiger om professionele hulp in te schakelen. Dat kan een psycholoog zijn die u dan verder zal verwijzen naar een Rijangstcoach. Op deze website staan de mogelijkheden om een goede eerstelijns psycholoog bij u in de buurt te zoeken.

Autorijden en evenwichtsstoornis

Lopen alsof u dronken bent, uw omgeving om u heen zien draaien, misselijkheid en niet meer op uw benen kunnen staan, het zijn gevolgen van een evenwichtsstoornis. Hinderlijke gevolgen die uw dagelijks leven beïnvloeden. Hoe zit dat met autorijden en een evenwichtsstoornis? Zit u dan veilig achter het stuur?

EVENWICHTSSTOORNIS / DUIZELIGHEID

Een evenwichtsstoornis is een storing aan het evenwichtsorgaan. Het evenwicht wordt verstoord. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Een aantal oorzaken van een evenwichtsstoornis is:

• Ontsteking aan het binnenoor
• Ziekte van Ménière. Bij deze ziekte heeft u last aanvallen van draaiduizeligheid. Symptomen zijn misselijkheid, braken, oorsuizen en slechthorendheid
• BPPD (benigne paroxismale positie duizeligheid). Dit zijn aanvallen van duizeligheid terwijl u uw hoofd beweegt
• Tumor aan het evenwichtsorgaan

GEVOLGEN EVENWICHTSSTOORNIS

Een evenwichtsstoornis brengt vervelende gevolgen met zich mee. Denk aan:

• Duizeligheid en ervaren alsof de omgeving draait
• Misselijkheid
• Braken
• Wankelen
• Omvallen
• Niet rechtop kunnen staan

Kan en mag u autorijden als u last heeft van deze vervelende gevolgen van een evenwichtsstoornis?

WAT IS DUIZELIGHEID?

Iedereen is wel eens duizelig. Toch is het moeilijk het begrip duizeligheid te omschrijven. In het algemeen wordt onder duizeligheid verstaan, het gevoel dat je hebt als de relatie met de ruimte om je heen verstoord is. Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie die het lichaam daarbinnen inneemt. Die informatie is afkomstig van de volgende systemen:

• De evenwichtsorganen: in het binnenoor van beide oren ligt het evenwichtsorgaan. Het is gevoelig voor lineaire versnellingen en voor hoekversnellingen (draaiingen van het hoofd).
• De ogen: onze oriëntatie wordt ook beïnvloed door onze ogen. Dit kan men bijvoorbeeld ervaren door de ogen te sluiten, lopen of stilstaan is dan moeilijker.
• Het diepe gevoel: de mens beschikt over het zogenaamde ‘diepe gevoel’ in spieren en pezen. Vooral de signalen uit de benen en de nek geven informatie over de stand van het lichaam en over de stand van het hoofd ten opzichte van het lichaam.
• Al deze informatie wordt verwerkt in de hersenstam en de kleine hersenen. Van daaruit gaan prikkels naar de spieren van het lichaam, zodat wij houding en evenwicht kunnen aanpassen en bewaren. Er gaan ook signalen met informatie naar de grote hersenen waar het bewustzijn zit. Indien daar verkeerde of nog niet bekende signalen binnenkomen, ontstaat het gevoel van duizeligheid.

Duizeligheid is dus de ervaring van een gevoel, dat – net zoals pijn – niet gemeten kan worden. Van pijn echter weten we vaak waar het vandaan komt, van duizeligheid meestal niet, en dat maakt het zoeken naar de oorzaak van uw klacht soms erg moeilijk.

Lees verder op KnoCare

AUTORIJDEN EN EVENWICHTSSTOORNIS

Autorijden terwijl u draaierig of misselijk bent, waarschijnlijk moet u er niet aan denken. Het is niet verstandig en zelfs verboden om te gaan autorijden met een evenwichtsstoornis.
In de Regeling eisen rijgeschiktheid staat: “Aanvallen van duizeligheid bij het syndroom van Ménière maken personen ongeschikt voor het besturen van motorrijtuigen. Na een klachtenvrije periode van drie maanden kunnen deze personen aan de hand van de aantekening van de keurend arts weer geschikt worden verklaard.”

Ziekte van Ménière

Ik heb de ziekte van Ménière

In het kort

• Bij de ziekte van Ménière heeft u
  • aanvallen van draaiduizeligheid met
  • gehoorverlies en
  • oorsuizen of een vol gevoel in het oor
• Gehoorverlies en oorsuizen zijn eerst tijdelijk, op den duur vaak blijvend.
• Een aanval duurt 20 minuten tot 12 uren, en komt zelden tot wekelijks terug.
• Probeer na een aanval uw bezigheden weer op te pakken.
• Er zijn geen pillen die helpen tegen draaiduizeligheid; wel tegen de misselijkheid.
• Hoorhulpmiddelen kunnen helpen bij blijvend gehoorverlies.
• Er zijn verschillende behandelingen om te leren omgaan met oorsuizen.

Wat is de ziekte van Ménière?

Bij de ziekte van Ménière heeft u deze klachten:

• Plotselinge heftige aanvallen van draaiduizeligheid (zonder aanleiding)
• minder goed kunnen horen (in het begin tijdelijk, op den duur blijvend)
• oorsuizen

Het is onduidelijk wat de aanvallen veroorzaakt.

De ziekte van Ménière komt vooral voor bij mensen tussen de 40 en 50 jaar, maar ook wel op andere leeftijden.

Wat zijn de verschijnselen van de ziekte van Ménière?

Bij de ziekte van Ménière heeft u heftige aanvallen van draaiduizeligheid:

• U bent zo duizelig en misselijk dat u niets meer kunt doen.
• Vaak moet u ook overgeven.
• U kunt minder goed horen (vooral de lage tonen hoort u slecht).
• U heeft last van oorsuizen en/of een vol gevoel in het oor.

Tijdens een aanval kan uw naaste soms zien dat uw ogen snel heen en weer bewegen (dit heet nystagmus).

De aanval duurt 20 minuten tot enkele uren (meestal niet langer dan 12 uur). Daarna kunt u zich nog enkele dagen licht duizelig voelen.

Hoe vaak de aanvallen komen, verschilt per persoon. Sommige mensen hebben zelden een aanval, andere één tot vier keer per maand.

De klachten beginnen aan één oor. Één op de drie mensen krijgt ook klachten aan het andere oor. In het begin kan uw gehoor zich na de aanval herstellen. Ook het oorsuizen kan na een aanval weer verdwijnen.

Op den duur hoort u blijvend minder. Ook het oorsuizen blijft vaak aanwezig.

Hoe ontstaat de ziekte van Ménière?

Het evenwichtsorgaan zit in het binnenoor. Het zijn buisjes met vocht binnenin.

De ziekte komt waarschijnlijk door te veel vloeistof in de buisjes van het evenwichtsorgaan. De oorzaak is onduidelijk.

Wat kunt u zelf doen bij duizeligheid door de ziekte van Ménière?

De aanvallen van draaiduizeligheid zijn vaak heftig. Meestal moet u dan gaan liggen tot de aanval over is.

Voelt u zich weer iets beter? Dan kunt u proberen uw normale bezigheden weer op te pakken.

Verder is bewegen gezond, dat geldt voor iedereen.

Medicijnen bij de ziekte van Ménière

Er zijn geen medicijnen die u kunt innemen om de aanvallen van draaiduizeligheid, het gehoorverlies of het oorsuizen te verminderen of te voorkomen.

Middelen zoals betahistine of cinnarizine kunt u beter niet gebruiken bij de ziekte van Ménière. Ze helpen niet tegen draaiduizeligheid en hebben wel bijwerkingen.

Bij misselijkheid en overgeven helpen tabletten metoclopramide of domperidon . Metoclopramide is er ook als zetpil. Uw huisarts kan dit voorschrijven.

Hoe gaat het verder met de ziekte van Ménière?

Bij de meeste mensen houden de aanvallen na verloop van jaren op. Eerst komen de aanvallen steeds minder vaak terug en duren ze korter.

Het gehoorverlies blijft en is vooral lastig als u aan beide oren minder hoort. De huisarts kan u naar een KNO-arts of een audiologisch centrum verwijzen om uw gehoor te laten meten. U krijgt dan ook advies over hoorhulpmiddelen.

Ook het oorsuizen blijft vaak. Dat kan heel vervelend zijn. Er zijn verschillende behandelingen om te leren omgaan met oorsuizen

Houdt u problemen met uw evenwicht? Dan kan een fysiotherapeut die hierin getraind is speciale oefeningen met u doen.

Blijft het lastig om met de gevolgen van de ziekte om te gaan? Bespreek het met uw huisarts. Het kan helpen om met de praktijkondersteuner-GGZ te praten of met een psycholoog.

Neem contact op met uw bedrijfsarts als de ziekte problemen geeft voor uw werk.

Soms is het nodig dat de huisarts u verwijst naar een keel-, neus-, oorarts (kno-arts) voor verder onderzoek. Bij ernstige klachten bekijkt de kno-arts wat de mogelijkheden zijn. Behandeling met een medicijn (gentamicine of dexamethason ) dat via het trommelvlies het middenoor en binnenoor bereikt. Of een operatie om de duizeligheidsaanvallen te stoppen.

Wanneer contact opnemen bij de ziekte van Ménière?

Neem contact op met uw huisarts:

• wanneer u voor het eerst verschijnselen krijgt die passen bij de ziekte van Ménière (aanval van draaiduizeligheid, minder horen en oorsuizen)
• als de klachten regelmatig terugkomen en het moeilijk is hiermee om te gaan
• bij plotselinge doofheid of als de doofheid snel erger wordt
• als u bij plotselinge duizeligheid niet recht kunt lopen of veel hoofdpijn heeft
• als een aanval van de ziekte van Ménière anders is dan u gewend bent

Meer informatie over de ziekte van Ménière

Meer informatie over de ziekte van Ménière en lotgenotencontact vindt u bij Stichting Hoormij.

De informatie over de ziekte van Ménière is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor huisartsen, de NHG-Standaard Duizeligheid.

Positieduizeligheid (BPPD – Benigne Paroxismale Positie Duizeligheid)

Ik heb last van positieduizeligheid (BPPD)

• Positieduizeligheid is kortdurende draaiduizeligheid wanneer uw hoofd snel van houding verandert zoals bij draaien in bed, vooroverbuigen, omhoog- of achteromkijken.
• De aanvallen van draaiduizeligheid duren meestal hooguit een minuut.
• Probeer tijdens een aanval gewoon door te gaan met wat u doet.
• De aanvallen gaan meestal binnen 4 weken vanzelf over.

Wat is positieduizeligheid (BPPD)?

Bij positieduizeligheid krijgt u een aanval van draaiduizeligheid als uw hoofd snel van houding verandert, bijvoorbeeld bij omdraaien in bed, vooroverbuigen, omhoogkijken of achteromkijken. Een aanval van duizeligheid duurt hooguit 1 minuut.

Positieduizeligheid is vervelend, maar een periode met aanvallen van draaiduizeligheid gaat meestal binnen 4 weken vanzelf over.

Een andere naam voor positieduizeligheid is BPPD (benigne paroxismale positieduizeligheid).

Wat zijn de verschijnselen van positieduizeligheid?

• De aanvallen van draaiduizeligheid komen wanneer uw hoofd snel beweegt of van houding verandert, zoals bij omdraaien in bed, vooroverbuigen, omhoog- of achteromkijken.
• Een aanval duurt meestal hooguit 1 minuut en gaat vanzelf over.
• Het kan lijken alsof alles om u heen beweegt.
• Tijdens een aanval kunt u misselijk zijn en overgeven.
• Bij langzame bewegingen van uw hoofd wordt u meestal niet duizelig.

Hoe ontstaat positieduizeligheid?

Positieduizeligheid heeft te maken met uw evenwichtsorgaan.

Het evenwichtsorgaan bestaat uit 3 cirkelvormige buisjes in het binnenoor. In die buisjes beweegt een vloeistof mee met de bewegingen die u maakt.

We denken dat positieduizeligheid ontstaat als er gruis in die vloeistof zit. Het gruis bestaat uit kleine kalkkristallen die in het evenwichtsorgaan thuishoren, maar zich hebben verplaatst. Dat kan gebeuren ook zonder duidelijke oorzaak.

Wat kan ik doen bij positieduizeligheid?

Het algemene advies bij draaiduizeligheid is: probeer gewoon door te gaan met wat u doet. Bent u erg duizelig? Wacht dan even tot u zich minder duizelig voelt en ga daarna weer door met wat u aan het doen was. Het is niet de bedoeling dat u bepaalde bewegingen gaat vermijden.

Bedenk wel dat u ook bij bij autorijden of fietsen bewegingen maakt waardoor u ineens duizelig kunt zijn. Bijvoorbeeld als u achterom kijkt. Dat kan gevaarlijk zijn.

Behandeling van positieduizeligheid

De huisarts (of fysiotherapeut) kan de zogenaamde Epley-beweging met u doen. De Epley-beweging zorgt ervoor dat het gruis zich verplaatst: vanuit het buisje naar een minder gevoelig deel van het evenwichtsorgaan. Als dat lukt bent u daarna minder duizelig.

Vaak hoeft hij of zij de Epley-beweging maar 1 keer met u te doen om de duizeligheid te verminderen of te stoppen. De Epley-beweging duurt ongeveer 2 minuten.

Bij de helft van de mensen met positieduizeligheid helpt deze behandeling.

Het kan zijn dat u tijdens of direct na de behandeling misselijk wordt of moet overgeven.

Kunt u uw nek niet goed bewegen (bijvoorbeeld door ernstige artrose, reumatoïde artritis of de ziekte van Bechterew)? Dan kan uw huisarts de Epley-beweging niet met u doen.

Hoe gaat het verder bij positieduizeligheid?

Vaak helpt de behandeling (de Epley-beweging). Is de duizeligheid niet meteen weg? Of komen de aanvallen van draaiduizeligheid terug? Dan kunt u de Epley-beweging na 1 week nog 1 keer samen met uw huisarts doen.

Maak hiervoor een afspraak bij uw huisarts.

Eventueel kunt u de Epley-beweging thuis proberen. Bespreek met uw huisarts of dit bij u kan.

Een periode met aanvallen van draaiduizeligheid (positieduizeligheid) gaat meestal binnen 4 weken vanzelf over. Ook als u de Epley-beweging niet doet.

Houdt u na 4 weken toch nog klachten? Bespreek het dan met uw huisarts. Soms is dan verder onderzoek nodig.

Wanneer contact opnemen bij positieduizeligheid?

Neem direct contact op met de huisarts of huisartsenpost:
Bij plotselinge duizeligheid of lichtheid in het hoofd met een van deze verschijnselen:

• plotseling: dubbelzien, moeilijk praten, slikken of lopen, geen kracht of gevoel in een arm of been
• plotseling minder kunnen horen
• plotseling hevige hoofd- of nekpijn
• het gevoel dat u flauwvalt
• hoofdpijn, misselijk of sloom, na langdurig verblijf in gesloten ruimte zonder ventilatie
• als u diabetes mellitus heeft en mogelijk een te lage bloedsuiker heeft.

Neem contact op met uw huisarts als u plotseling duizelig bent en:

• u ouder bent dan 65 jaar
• een verhoogde kans heeft op hart- en vaatziekten zoals bij diabetes mellitus
• als u ooit een beroerte of andere hart- en vaatziekte heeft gehad
• als u bloedverdunners gebruikt (antistolling).

Maak een afspraak met uw huisarts:

• als de klachten na 1 week nog niet minder worden
• als de klachten na 4 weken nog niet over zijn

Meer informatie over duizeligheid

Meer informatie over duizeligheid en contact met andere mensen vindt u bij Stichting Hoormij.

Belangrijk!

Een klachtenvrije periode van 3 maanden geldt ook bij uitval van een evenwichtsfunctie.

---

EIGEN VERKLARING

Heeft u een medische aandoening die u niet had op het moment dat u uw rijbewijs haalde en twijfelt u over uw rijgeschiktheid? Of wilt u weten of u mag autorijden met een evenwichtsstoornis? Vul dan op eigen initiatief een Eigen verklaring in. Deze verklaring kunt u aanvragen bij het CBR.

RIJGESCHIKTHEID

Het CBR beoordeelt uw rijgeschiktheid. De Eigen Verklaring is onderdeel van die beoordeling. Het kan zijn dat het CBR meer informatie nodig heeft. Een specialistisch rapport van uw arts bijvoorbeeld. Ook kan het voorkomen dat het CBR een rijtest met u wil afnemen.

REISZIEKTE / WAGENZIEKTE EN ZEEZIEKTE

Wagenziekte en zeeziekte hebben ook te maken met het evenwichtsorgaan. De ogen en het evenwichtsorgaan werken samen. Wat de ogen en het evenwichtsorgaan registeren moet matchen. Als u van een trap afloopt ziet u dat u naar beneden gaat, uw evenwichtsorgaan registreert dit ook. Maar maakt u een boottocht dan zien uw ogen de deining niet, terwijl het evenwichtsorgaan het wel registreert. Omdat deze registratie niet klopt met wat u ziet, kunt u last krijgen van zeeziekte en misselijk worden.

Ik heb last van reisziekte

In het kort

• Met reisziekte bedoelen we wagenziekte, zeeziekte en luchtziekte.
• U kunt last hebben van gapen, misselijkheid, overgeven, duizelig zijn, zweten en hoofdpijn.
• Eet een kleine maaltijd en drink geen alcohol voordat u op reis gaat.
• Kijk naar een vast punt in de verte tijdens de reis.
• Doe een dutje.
• Zorg voor frisse lucht.
• Wat u beter niet kunt doen tijdens de reis is lezen, schrijven, gamen of op een beeldscherm kijken.
• Zodra de reis voorbij is, wordt de reisziekte minder.

Wat is reisziekte?

Reisziekte is een verzamelnaam voor wagenziekte, zeeziekte en luchtziekte.

• Met reisziekte wordt u misselijk tijdens een autorit of vliegreis of op een boot.
• Ook in de bus, tram, trein of lift kunt u er last van hebben.
• Verder kunnen draaimolens, schommels of achtbanen iemand ‘reisziek’ maken.
• En u kunt reisziek worden als u met een 3D-bril een film kijkt op een groot scherm of als u computerspelletjes doet.

Reisziekte is vervelend, u kunt er erg beroerd van worden. Maar het is niet ernstig. En het gaat vanzelf weer over zodra de reis gestopt is.

Kinderen hebben vaker last van reisziekte dan volwassenen.

Wat zijn de verschijnselen van reisziekte?

Verschijnselen van reisziekte zijn:

• misselijkheid
• braken
• bleek zien
• zweten
• gapen of zuchten
• snel of diep ademhalen
• slap en lusteloos
• slaperig
• duizeligheid (licht gevoel in het hoofd)
• hoofdpijn
• winderigheid
• niks interesseert u nog (doordat u zo beroerd bent)

Sommige mensen hebben zelden klachten, bijvoorbeeld alleen op zee. Anderen voelen zich bij elke autorit misselijk. U kunt zelfs al klachten krijgen als u aan reizen denkt, nog voordat u onderweg bent.

Waardoor komt reisziekte?

Reisziekte heeft te maken met het evenwicht. Uw evenwicht wordt geregeld door uw hersenen. Die hebben hiervoor informatie nodig uit 3 delen van uw lichaam: uw ogen, uw spieren en uw evenwichtsorganen.
We denken dat reisziekte ontstaat als al die informatie niet met elkaar lijkt te kloppen.

Hoe werkt uw evenwicht?

U heeft 2 evenwichtsorganen. Deze zitten in uw hoofd, vlak bij uw oren. Uw evenwichtsorganen houden bij in welke houding uw lichaam is. Ze werken samen met uw ogen en uw spieren.

• Als u bijvoorbeeld fietst, ziet u waar u heen wilt, u ziet de horizon en u ziet wat boven, beneden, links of rechts is.
• Ook uw evenwichtsorganen houden in de gaten hoe u zit. Gaat u te scheef? Dan gaan er seintjes naar uw spieren.
• Uw spieren zorgen ervoor dat u weer goed gaat zitten. Zo blijft u in evenwicht en valt u niet van uw fiets af.

Wat maakt reisziekte erger?

Reisziekte is erger als u de horizon niet kunt zien.

• Bijvoorbeeld: U zit in een vliegtuig en er is turbulentie. Het vliegtuig schommelt alle kanten op. Uw evenwichtsorganen krijgen informatie dat uw houding steeds verandert. Maar uw ogen zien dat niet, omdat u geen horizon ziet en dezelfde bewegingen maakt als het vliegtuig. Voor uw ogen lijkt het alsof u stil zit.
• De bestuurder of schipper heeft vaak het minst last, omdat die de hobbels, bochten of golven ziet aankomen.
• Kinderen worden in de auto vaak misselijk als ze achterin zitten en niet naar buiten kijken.

Hoe heftiger de bewegingen, hoe groter de kans op reisziekte. Op een schip met harde wind bijvoorbeeld worden veel mensen reisziek.

Wat kunt u zelf doen aan reisziekte?

Er is veel wat u zelf kunt uitproberen om uw klachten te voorkómen of te verminderen. Er is maar weinig onderzoek gedaan naar het effect van deze adviezen, maar het is zeker het proberen waard. U merkt zelf of het helpt.

Voordat u op reis gaat:

• Ga uitgerust op reis. Als je moe bent, ben je gevoeliger voor reisziekte.
• Ga niet op reis met een lege maag of met een volle maag.
  Zorg dat u vooraf een kleine maaltijd neemt. Bijvoorbeeld:
  • 2 boterhammen met een glas melk
  • wat yoghurt met muesli of wat fruit
  • een kleine warme maaltijd
• Sommige mensen krijgen meer last als ze koffie, alcohol of frisdrank drinken. Merkt u dat ook bij uzelf, drink deze dan niet.

Tijdens de reis:

• Bent u lang onderweg, neem dan minstens 3 lichte maaltijden per dag.
• Neem als tussendoortje wat fruit of een cracker. Neem geen vette snacks of snoep.
• Drink geen koffie, alcohol of frisdrank, als die bij u de klachten erger maken.
• Reist u met de auto? Ga dan het liefst zelf achter het stuur. Dan is de kans groot dat u veel minder last heeft.
• Rijdt u met anderen mee? Vraag of u voorin mag zitten. Hoe beter u alles voor u kunt zien, hoe minder de klachten. Vraag de bestuurder om rustig op te trekken, te remmen en bochten te nemen.
• Kies een route met vooral lange rechte (snel-)wegen.
• Kijk in de richting waarin u reist (vooruit) naar een vast punt in de verte. Probeer uw hoofd niet al te veel te bewegen. Of sluit uw ogen.
• Probeer te slapen tijdens de reis. Als u slaapt, verdwijnen de verschijnselen. Om makkelijker in slaap te vallen, kunt u het donker maken (door iets voor het raam te doen). Ook kunt u een kussentje in uw nek leggen.
• Zorg voor frisse, koele lucht. Doe in de auto een raampje open en zet de verwarming laag of de airco aan.
• Luister naar muziek, zorg voor een rustige ademhaling of kauw op kauwgom.
• Zorg bij een lange autorit voor voldoende pauzes.
• Van lezen, schrijven, gamen of op een beeldscherm kijken kunt u extra duizelig en misselijk worden. Stop er direct mee als zich beroerd gaat voelen. De reisziekte kan dan weer minder worden.
• Ga op een schip naar buiten voor frisse lucht.
• In een vliegtuig kunt u afleiding zoeken. Begin een gesprek of wandel regelmatig door het gangpad.

Uw lichaam went op den duur aan de bewegingen tijdens de reis. Bij een lange zeereis bijvoorbeeld worden de klachten vaak na een aantal dagen minder.

Medicijnen bij reisziekte

Heeft u ernstige klachten? En helpen de adviezen niet (genoeg)? Dan kunt u eventueel medicijnen nemen.

Antihistaminica

Antihistaminica zijn medicijnen die helpen tegen allergie. Of antihistaminica goed werken tegen reisziekte is met onderzoek niet aangetoond. Toch zijn er mensen die er baat bij hebben. Voorbeelden zijn: cinnarizine , cyclizine en meclozine . Bent u zwanger of geeft u borstvoeding? Dan mag u alleen meclozine gebruiken.

• Antihistaminica werken rustgevend. U kunt er zelfs slaperig van worden. Gebruik deze medicijnen dus niet als u zelf een auto moet besturen. Verder kunt u er een droge mond van krijgen en wazig zien.
• U kunt ze kopen bij drogist of apotheek.
• Neem het middel 1 tot 2 uur vóór vertrek in.
• Zorg dat u voldoende tabletten meeneemt op reis.

Scopolamine

Uw huisarts kan tegen reisziekte scopolamine voorschrijven.

• Scopolamine is een medicijn tegen misselijkheid en zit in pleisters.
• Zo’n pleister plakt u achter uw oor, 6 tot 15 uur voordat u de reis gaat maken. Het werkt 3 dagen achter elkaar en is dus vooral geschikt voor lange reizen, zoals een cruise.
• Ook van dit middel kunt u suf en slaperig worden. Pas dus op met deelname aan het verkeer of het bedienen van machines, vooral in de eerste dagen dat u scopolamine gebruikt. Verder kunt u er een droge mond van krijgen, en wazig zien.

Let op:

• Scopolamine is alleen geschikt voor mensen ouder dan 18.
• Sommige mensen (vooral ouderen) kunnen verward raken van scopolamine.

Gember?

Artsen raden niet aan om middelen met gember (tabletten, capsules, poeders) te gebruiken. Van gember is niet zeker dat het reisziekte kan voorkomen.

Kijk in Mijn kind heeft last van reisziekte voor de adviezen voor kinderen met reisziekte.

Hoe gaat het verder bij reisziekte?

Zodra de reis voorbij is, gaat u zich weer beter voelen. De een voelt zich na 5 minuten weer goed. De ander moet nog even gaan liggen om bij te komen. Na een uur voelen de meesten zich weer helemaal fit.

Als u lang op een schip zit, kan de reisziekte al tijdens de reis helemaal verdwijnen. Uw evenwichtsorganen lijken zich aan te passen. Komt u daarna weer aan land, dan merkt u hoezeer uw evenwichtsorganen zich hebben aangepast. Het voelt dan nog een tijdje net alsof u nog op het schip zit. Dit zijn de zogenoemde ‘zeebenen’.

Meer informatie over reisziekte

De informatie over reisziekte is gebaseerd op de wetenschappelijke richtlijn voor huisartsen, de NHG-Behandelrichtlijn Reisziekte

---

EVENWICHTSSTOORNIS EN VERKEERSVEILIGHEID

Gaat u autorijden met een evenwichtsstoornis terwijl het CBR of uw arts hebben aangegeven dat u niet mag autorijden? U kunt dan de controle verliezen over het stuur, wat kan leiden tot ongevallen. De Wegenverkeerswet zegt dat gedrag dat leidt tot de volgende situaties in het verkeer, verboden is:

• Verkeershinder
• Gevaarlijke situaties
• Verkeersongevallen waardoor iemand overlijdt of zwaar lichamelijk letsel oploopt met als gevolg dat diegene gehinderd is in zijn lichamelijke bezigheden Concreet zegt de wet dus dat u niet mag autorijden met een evenwichtsstoornis. Dit met het oog op uw veiligheid en de veiligheid van andere weggebruikers

EVENWICHTSSTOORNIS EN AUTOSCHADE

Stapt u na een klachtenvrije periode van 3 maanden met een aantekening van de keurend arts weer rijgeschikt in de auto en rijdt u schade? Voor schade die u anderen toebrengt met uw auto, bent u met een autoverzekering verzekerd. Voor de schade aan uw eigen auto, hangt dit af van de dekking die u heeft gekozen bij uw autoverzekering. Een laatste tip: Ga pas zelf weer autorijden als u volledig hersteld bent en uw arts zegt dat u weer mag autorijden.

Kijk voor meer aandoeningen en autorijden op Veilig achter het stuur of Thuisarts.nl

---

(Citaten uit het boek “Omgaan met Rijangst”)

(Bron: “Omgaan met Rijangst”; auteurs: Jan van den Berg, Cindy Boon en Laura van Bergen; uitgever: Bohn Stafleu van Loghum; Veilig achter het stuur; Thuisarts; Parkinson(isme) en Verkeersdeelnemer)           

www.ipzo.com    

www.bsl.nl