Parkinson brengt, blijkt uit ervaringsverhalen, vaak ook onzichtbare kanten met zich mee. Het is dus onontkoombaar dat de cognitieve en sociaal-emotionele aspecten een grotere bijdrage leveren aan een, door mensen met Parkinson ervaren, verminderde kwaliteit van leven.
Dat wat de buitenwereld niet ziet, maar waar iemand met parkinson wel mee te maken kan hebben kan ook angst bij Parkinsonians oproepen en dus behoorlijk hun impact hebben. De bekende neuroloog Bill Langston beschreef het zo, dat als je een ijsberg ziet, het topje de motorische problemen laat zien, maar datgene wat onder water is en dus ook veel groter is de onzichtbare kanten bevat.
“Tijdens een ritje naar zijn zwager valt hem op dat ze gevolgd worden door een auto met geblindeerde ramen. Zijn vrouw denkt dat het toeval is, maar hij is er niet gerust op.”
Sonja Rutten, psychiater bij Amsterdam umc en ParkinsonNet, citaat uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’
Kijk hieronder een uitzending van Parkinson TV waar gesproken wordt over Onzichtbare aspecten & Parkinson.
Hannie Meijerink, ervaringsdeskundige Odile van den Heuvel, psychiater, Amsterdam UMC Bas Bloem, parkinsonneuroloog Marlies van Nimwegen, presentatrice
Volg iedere maand live de nieuwste uitzending via http://www.parkinsontv.nl Voor het laatste nieuws, foto’s en filmpjes backstage volg ons op Facebook, http://www.facebook.com/parkinsontv
Verder kunnen er nog andere klachten zijn die invloed hebben op het autorijden, en dus rijangst kunnen ontwikkelen. Deze klachten hoeven niet altijd door Parkinson te zijn ontstaan. Hieronder bespreken we verschillende fobieën die dit kunnen veroorzaken.
“Verschillende fobieën kunnen ervoor zorgen dat u een grote hekel aan autorijden hebt gekregen. Zaken als Hoogtevrees en Claustrofobie vormen dan een spelbreker”.
“Het maakt dat u bepaalde verkeerssituaties uit de weg gaat. Het vermijdingsgedrag zal steeds sterker worden, totdat u uiteindelijk zelfs weigert om een auto in te stappen. Dit moet u zien tegen te gaan”.
“U móet de auto weer instappen en u in de voor u vervelende situaties gaan begeven. Alleen zo komt u weer van uw angst af”.
Op de volgende pagina’s geven wij u informatie over hoe om te gaan met Fobieën, Hoogtevrees, Claustrofobie, Overgeeffobie oftewel Emetofobie , Dwangstoornissen oftewel Dwangklachten en Bijrijdersangst.
Is de angst te groot, dan is het misschien verstandiger om professionele hulp in te schakelen. Dat kan een psycholoog zijn die u dan verder zal verwijzen naar een Rijangstcoach. Op deze website staan de mogelijkheden om een goede eerstelijns psycholoog bij u in de buurt te zoeken.
Autorijden en evenwichtsstoornis
Lopen alsof u dronken bent, uw omgeving om u heen zien draaien, misselijkheid en niet meer op uw benen kunnen staan, het zijn gevolgen van een evenwichtsstoornis. Hinderlijke gevolgen die uw dagelijks leven beïnvloeden. Hoe zit dat met autorijden en een evenwichtsstoornis? Zit u dan veilig achter het stuur?
EVENWICHTSSTOORNIS / DUIZELIGHEID
Een evenwichtsstoornis is een storing aan het evenwichtsorgaan. Het evenwicht wordt verstoord. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Een aantal oorzaken van een evenwichtsstoornis is:
- Ontsteking aan het binnenoor
- Ziekte van Ménière. Bij deze ziekte heeft u last aanvallen van draaiduizeligheid. Symptomen zijn misselijkheid, braken, oorsuizen en slechthorendheid
- BPPD (benigne paroxismale positie duizeligheid). Dit zijn aanvallen van duizeligheid terwijl u uw hoofd beweegt
- Tumor aan het evenwichtsorgaan
GEVOLGEN EVENWICHTSSTOORNIS
Een evenwichtsstoornis brengt vervelende gevolgen met zich mee. Denk aan:
- Duizeligheid en ervaren alsof de omgeving draait
- Misselijkheid
- Braken
- Wankelen
- Omvallen
- Niet rechtop kunnen staan
Kan en mag u autorijden als u last heeft van deze vervelende gevolgen van een evenwichtsstoornis?
WAT IS DUIZELIGHEID?
Iedereen is wel eens duizelig. Toch is het moeilijk het begrip duizeligheid te omschrijven. In het algemeen wordt onder duizeligheid verstaan, het gevoel dat je hebt als de relatie met de ruimte om je heen verstoord is. Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie die het lichaam daarbinnen inneemt. Die informatie is afkomstig van de volgende systemen:
- De evenwichtsorganen: in het binnenoor van beide oren ligt het evenwichtsorgaan. Het is gevoelig voor lineaire versnellingen en voor hoekversnellingen (draaiingen van het hoofd).
- De ogen: onze oriëntatie wordt ook beïnvloed door onze ogen. Dit kan men bijvoorbeeld ervaren door de ogen te sluiten, lopen of stilstaan is dan moeilijker.
- Het diepe gevoel: de mens beschikt over het zogenaamde ‘diepe gevoel’ in spieren en pezen. Vooral de signalen uit de benen en de nek geven informatie over de stand van het lichaam en over de stand van het hoofd ten opzichte van het lichaam.
- Al deze informatie wordt verwerkt in de hersenstam en de kleine hersenen. Van daaruit gaan prikkels naar de spieren van het lichaam, zodat wij houding en evenwicht kunnen aanpassen en bewaren. Er gaan ook signalen met informatie naar de grote hersenen waar het bewustzijn zit. Indien daar verkeerde of nog niet bekende signalen binnenkomen, ontstaat het gevoel van duizeligheid.
Duizeligheid is dus de ervaring van een gevoel, dat – net zoals pijn – niet gemeten kan worden. Van pijn echter weten we vaak waar het vandaan komt, van duizeligheid meestal niet, en dat maakt het zoeken naar de oorzaak van uw klacht soms erg moeilijk.
Lees verder op KnoCare
AUTORIJDEN EN EVENWICHTSSTOORNIS
Autorijden terwijl u draaierig of misselijk bent, waarschijnlijk moet u er niet aan denken. Het is niet verstandig en zelfs verboden om te gaan autorijden met een evenwichtsstoornis. In de Regeling eisen rijgeschiktheid staat: “Aanvallen van duizeligheid bij het syndroom van Ménière maken personen ongeschikt voor het besturen van motorrijtuigen. Na een klachtenvrije periode van drie maanden kunnen deze personen aan de hand van de aantekening van de keurend arts weer geschikt worden verklaard.”
Een klachtenvrije periode van 3 maanden geldt ook bij uitval van een evenwichtsfunctie.
EIGEN VERKLARING
Heeft u een medische aandoening die u niet had op het moment dat u uw rijbewijs haalde en twijfelt u over uw rijgeschiktheid? Of wilt u weten of u mag autorijden met een evenwichtsstoornis? Vul dan op eigen initiatief een Eigen verklaring in. Deze verklaring kunt u aanvragen bij het CBR.
RIJGESCHIKTHEID
Het CBR beoordeelt uw rijgeschiktheid. De Eigen Verklaring is onderdeel van die beoordeling. Het kan zijn dat het CBR meer informatie nodig heeft. Een specialistisch rapport van uw arts bijvoorbeeld. Ook kan het voorkomen dat het CBR een rijtest met u wil afnemen.
WAGENZIEKTE EN ZEEZIEKTE
Wagenziekte en zeeziekte hebben ook te maken met het evenwichtsorgaan. De ogen en het evenwichtsorgaan werken samen. Wat de ogen en het evenwichtsorgaan registeren moet matchen. Als u van een trap afloopt ziet u dat u naar beneden gaat, uw evenwichtsorgaan registreert dit ook. Maar maakt u een boottocht dan zien uw ogen de deining niet, terwijl het evenwichtsorgaan het wel registreert. Omdat deze registratie niet klopt met wat u ziet, kunt u last krijgen van zeeziekte en misselijk worden.
EVENWICHTSSTOORNIS EN VERKEERSVEILIGHEID
Gaat u autorijden met een evenwichtsstoornis terwijl het CBR of uw arts hebben aangegeven dat u niet mag autorijden? U kunt dan de controle verliezen over het stuur, wat kan leiden tot ongevallen. De Wegenverkeerswet zegt dat gedrag dat leidt tot de volgende situaties in het verkeer, verboden is:
- Verkeershinder
- Gevaarlijke situaties
- Verkeersongevallen waardoor iemand overlijdt of zwaar lichamelijk letsel oploopt met als gevolg dat diegene gehinderd is in zijn lichamelijke bezigheden Concreet zegt de wet dus dat u niet mag autorijden met een evenwichtsstoornis. Dit met het oog op uw veiligheid en de veiligheid van andere weggebruikers
EVENWICHTSSTOORNIS EN AUTOSCHADE
Stapt u na een klachtenvrije periode van 3 maanden met een aantekening van de keurend arts weer rijgeschikt in de auto en rijdt u schade? Voor schade die u anderen toebrengt met uw auto, bent u met een autoverzekering verzekerd. Voor de schade aan uw eigen auto, hangt dit af van de dekking die u heeft gekozen bij uw autoverzekering. Een laatste tip: Ga pas zelf weer autorijden als u volledig hersteld bent en uw arts zegt dat u weer mag autorijden.
Kijk voor meer aandoeningen en autorijden op Veilig achter het stuur
(Citaten uit het boek “Omgaan met Rijangst”)
(Bron: “Omgaan met Rijangst”; auteurs: Jan van den Berg, Cindy Boon en Laura van Bergen; uitgever: Bohn Stafleu van Loghum; Veilig achter het stuur; Parkinson(isme) en Verkeersdeelnemer)
