“Heeft u wel een rijbewijs, maar durft u eigenlijk niet (meer) auto te rijden? Dan heeft u waarschijnlijk last van rijangst. Rijangst maakt het leven complex. Het levert veel nadelen op. Denk bijvoorbeeld aan de afhankelijkheid van anderen en aan onbegrip en de irritatie in uw omgeving. En als u een auto voor de deur heeft staan, kost het bovendien onnodig veel tijd en geld als u daar geen gebruik van maakt”.
“Het was me al vaker opgevallen dat het woord ‘angst’ bij veel mensen geen herkenning geeft. In mijn spreekkamer merk ik vaak de discrepantie tussen enerzijds een angstige blik in de ogen met gespannen lichaamstaal en gejaagde ademhaling, en anderzijds de ontkenning van het gevoel angst door de persoon in kwestie”
Sonja Rutten, psychiater bij Amsterdam umc en ParkinsonNet, citaat uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’
Rijangst in getallen
In Nederland hebben bijna 8 op de 10 volwassenen een autorijbewijs. Ruim 11 miljoen mensen hebben een Nederlands autorijbewijs. Dat is 81 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder. Overmatige angst voor autorijden komt voor bij zo’n 1,5 miljoen mensen in Nederland. Dit cijfer is slechts een benadering.
Een driekwart miljoen rijangstigen vermijdt het autorijden volledig of in belangrijke mate. Een even groot aantal rijdt nog wel, maar doet dat met angst en beven.
“Lichamelijke symptomen van angst herkennen we makkelijker dan dat we ons bewust zijn van de emotie die erachter zit. Angst kan zich uiten als misselijkheid, als druk op de borst, als hyperventilatie, als tintelingen in de vingers, als duizeligheid, als hartkloppingen, of als zwakte in de benen. Dat wil overigens niet zeggen dat al deze lichamelijke klachten altijd alleen een uiting zijn van angst of spanning. Maar als dat wel zo is, en we de emotie dus herkennen, zal de een het angst noemen, de ander spanning, nervositeit, zenuwachtigheid of onzekerheid.”
Sonja Rutten, psychiater bij Amsterdam umc en ParkinsonNet, citaat uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’
Hiervoor geldt dat ze tijdens het autorijden bovenmatig angstig zijn waardoor rijden als zeer stressvol wordt ervaren. Vaak worden moeilijke trajecten niet meer gereden.
“Een groot aantal mensen kampt met deze vorm van angst en velen die een rijbewijs hebben, rijden dan ook helemaal niet of enkel een klein stukje in de omgeving. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals angst om in een file vast komen te staan, angst om de controle te verliezen of angst om vrachtauto`s in te halen. Als u door die angst een keer in paniek bent geraakt, kan het zijn dat u ook nog eens te maken krijgt met angst voor herhaling van zo`n paniekaanval”.
Parkinson en autorijden
“Voor ons Parkinsonians en onze bijrijders is het misschien wel anders. Misschien had u voor de diagnose geen last van rijangst en is dit ontstaan door de Parkinson. Dat geldt ook voor onze partners, het kan zijn dat zij of hij bijrijdersangst ontwikkeld”.
“Als je geen twee dingen tegelijk meer kunt doen, moet je leren zaken ná elkaar af te werken. Dat gaat langzamer. Als initiatieven uitblijven, moet je openstaan voor andere ‘startmotoren’. Dat kan je partner zijn, maar dat vergt wel afstemming.
Citaat uit: “Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen” van Ad Nouws psycholoog
Het gevolg is dat je voor anderen en zeker ook voor jezelf een beetje anders wordt”
“Iedereen heeft zijn eigen associatie met het woord angst. Vanaf het moment dat dit bewustzijn er is, is het ook mogelijk er iets aan te doen. Angst is in feite redelijk goed behandelbaar.”
Sonja Rutten, psychiater bij Amsterdam umc en ParkinsonNet, citaat uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’
Deze website geeft u in alle facetten een handvat en advies om met alle soorten rijangsten om te gaan en te helpen.
“En tot slot…..Het aanslingeren van de oldtimer!
Vandaag zie ik haar weer terug op de polikliniek.
‘En?’ vraag ik. ‘Bent u naar het dagactiviteitencentrum geweest?’
‘Ja, met frisse tegenzin’ antwoordt ze met een wat strenge uitdrukking op haar gezicht. De moed zakt me even in de schoenen. Als dit niets voor haar is, weet ik ook niet meer wat ik kan verzinnen om haar dagen weer wat invulling te geven.Dan breekt er een glimlach door op haar gezicht. ‘En u had gelijk: het was totaal anders dan ik me had voorgesteld. Het is een mooi, modern gebouw. En ze hebben echt leuke activiteiten. Ik ben aangeschoven bij een museumproject en had de eerste keer meteen een interessant gesprek met een andere bezoekster die kunstgeschiedenis heeft gestudeerd.’
Genietend zit haar man naar haar te kijken. Haar motortje draait weer volop. Zo kent hij haar weer.
De oldtimer rijdt weer tuffend de horizon tegemoet.
Wel een heel ander onderwerp dan auto rijden en andere mobiliteit, maar zo zie je maar als je niet openstaat voor iets anders weet je ook niet wat het betekend om het te doen.
Sonja Rutten, psychiater bij Amsterdam umc en ParkinsonNet, citaat uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’ / Hans van Geluk Parkinson(isme) en Verkeersdeelnemer
(Citaten uit “Omgaan met Rijangst”; “Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen”; ‘Parkinson bij de psychiater”)
(Bron: “Omgaan met Rijangst”; auteurs: Jan van den Berg, Cindy Boon en Laura van Bergen; uitgever: Bohn Stafleu van Loghum; “Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen”: auteur: Ad Nouws; uitgever: Poiesz Uitgevers; “Parkinson bij de psychiater”: auteurs: Odile van den Heuvel, Sonja Rutten; uitgever: De Geus BV; Rijangstlabel; Parkinson(isme) en verkeersdeelnemer)
Rijangst in al zijn facetten met praktische tips voor het opnieuw opbouwen van zelfvertrouwen en van rijroutine, voor ontspannen en angstvrij autorijden….
Veel aandacht voor rijangst gerelateerde problematiek betrof met name rijangst tgv ongevallen. De laatste jaren wordt er echter in een breder kader naar rijangst gekeken.
parkinsonenverkeersdeelnemer.com 