“Angst is één van de belangrijkste basale emoties. Het heeft een functie, het helpt ons te overleven door alert te zijn op datgene wat ons kan schaden. Maar angst kan ook heel beperkend werken, doordat we dingen uit de weg gaan vanuit de bewuste of onbewuste vrees voor iets wat waarschijnlijk helemaal niet zal gebeuren. Vaak gaat het om de angst voor een situatie waarin we de controle over ons zelf zouden kunnen verliezen. Vermijding leidt tot sociale isolatie, eenzaamheid en inactiviteit.”
Sonja Rutten, psychiater, uit het bijzondere boek ‘Parkinson bij de psychiater’
“Een beetje hoop is nodig om door te gaan met het dagelijks leven. Tegelijkertijd vertegenwoordigt hoop een angstaanjagende bron van kwetsbaarheid.”
PARKINSON: WANNEER ANGST EEN CENTRAAL SYMPTOOM VAN DE ZIEKTE WORDT
Iedereen weet wat angst is, aangezien ieder van ons al enige angst heeft ervaren voor een examen, wanneer we in het openbaar spreken of wanneer we worden geconfronteerd met een uitdagende omstandigheid. Angst is een normale reactie op een bedreiging, een beperking of een onvoorspelbare situatie. Bij mensen met een angststoornis is deze reactie excessief (te heftig, te frequent, te langdurig, geen aanwijsbare oorzaak), verstoort het normale dagelijkse leven en heeft op lange termijn gevolgen voor de algehele gezondheid.
Angst wordt gekenmerkt door emotionele (angst, nervositeit), cognitieve (zorgen, overmatige bezorgdheid, gebrek aan concentratie, oncontroleerbare gedachten, …) en gedragssymptomen (vermijding, rusteloosheid, sociale terugtrekking, …) hartkloppingen, slapeloosheid, verstikking, enz.).
Ongeveer 31% van de personen met de ziekte van Parkinson heeft klinisch significante angststoornissen. Het is veel meer dan in de algemene bevolking met een prevalentie van 15 tot 20%. De meest voorkomende angststoornissen bij de ziekte van Parkinson zijn gegeneraliseerde angst, sociale fobie, agorafobie en paniekstoornis.
(Bron: WPC BLOG KLINISCHE WETENSCHAP 19 JANUARI 2023)
Vragenlijst Rijangst
Als u op 2 vragen ”Ja” kunt antwoorden, heeft u waarschijnlijk rijangst.
- Door mijn rijangst kan ik moeilijk mijn beroep uitoefenen?
- Door mijn rijangst bezoek ik mensen en instanties minder vaak dan ik zou wensen?
- Door mijn rijangst vermijd ik geregeld het autorijden?
- Door mijn rijangst ben ik aangewezen op anderen?
- Door mijn rijangst ben ik onzeker over mijzelf geworden?
- Ik durf niet eerlijk uit te komen voor mijn rijangst tegenover anderen?
- Als ik moet gaan autorijden, ben ik van tevoren al onrustig?
- Ik neem door mijn rijangst andere routes dan wanneer ik geen rijangst zou hebben?
- Op snelwegen durf ik vaak niet in te halen?
Vragenlijst spanningsklachten tijdens autorijden
(h)erken uw spanning. Als u meer dan twee vragen met ”ja” hebt beantwoord, lijken er bovenmatige spanningsklachten tijdens het autorijden aanwezig.
- Als ik moet rijden staat het zweet me in de handen?
- Na het autorijden ben ik vermoeid?
- Als er een bijrijder naast me zit, voel ik me ongemakkelijk?
- Van autorijden krijg ik een gespannen schouders, benen of nek?
- Ik voel me zo opgejaagd in het verkeer?
- Ik heb een hekel aan autorijden?
- Tijdens het autorijden heb ik een gespannen ademhaling?
- Ik krijg zware gespannen onderbenen?
- Ik ben te voorzichtig in het verkeer?
- Als ik relaxed ben is mijn rijgedrag anders?
- Ik kan verkeerssituaties moeilijk overzien?
U kunt ook de rij-bewust-test van het CBR en Veilig Verkeer Nederland doen,
Hoe ervaart u autorijden momenteel? Doe de Rij Bewust Test
Behandeling van angstklachten met acupunctuur bij de ziekte van Parkinson
“Van alle patiënten met de ziekte van Parkinson heeft 26% last van angstklachten en angststoornissen. Typerend voor parkinson zijn de angstklachten die optreden tijdens het uitwerken van dopaminerge medicatie, de zogenaamde ‘wearing-off anxiety’. Daarnaast is er ook vaak sprake van situatieve angst, bijvoorbeeld tijdens activiteiten waarbij er een risico is op vallen”
door Werkgroep Wetenschapsnieuws Parkinsonisme Vereniging 15 november 2022
Op de volgende pagina’s zet ik de verschillende soorten rijangst voor u op een rijtje. Mocht u zich in een van deze kenmerken herkennen, raad ik u aan om het boek “Omgaan met Rijangst” aan te schaffen en zo nodig hulp te gaan zoeken via uw huisarts, neuroloog of Parkinsonverpleegkundige. Deze kunnen u eventueel doorverwijzen naar de psycholoog binnen Parkinsonnet, andere éérstelijns psycholoog of diverse instanties zoals het IPZO, Parnassia of Psyned.
Deze kunnen u weer doorverwijzen naar een Rijangst coach.
www.parkinsonnet.nl
www.parnassia.nl
www.psyned.nl
(Citaten uit het boek “Omgaan met Rijangst”)
(Bron: “Omgaan met Rijangst”; auteurs: Jan van den Berg, Cindy Boon en Laura van Bergen; uitgever: Bohn Stafleu van Loghum; “Parkinson bij de psychiater”: auteurs: Odile van den Heuvel, Sonja Rutten; uitgever: De Geus BV; Parkinson(isme) en Verkeersdeelnemer)
parkinsonenverkeersdeelnemer.com 